Eiland van Brienenoord

THE CIVIC ECONOMY

The Civic Economy Gehost en begeleid door Isaac Monté (Sweatshop Deluxe) en Maurice Specht (De Makers van Rotterdam). Georganiseerd door Jessica Bergmann van Pink Pony Express. Locatie: De Arend en de Zeemeeuw, Eiland Van Brienenoord 5, Rotterdam.

In veel steden doen nieuwe vormen van eigenaarschap hun intrede, de consumer society verandert in een civic economy. In Rotterdam zijn afgelopen jaren o.a. Hotspot Hutspot, Leeszaal West en Sweatshop Deluxe gestart, sociaal maatschappelijke initiatieven en bedrijven die draaien zonder subsidies. Welke mogelijkheden verschaffen deze nieuwe initiatieven voor het ontwikkelen van nieuwe businessmodellen?

Een publieke vrijplaats voor de civic economy Collectieven van burgers worden geacht sociale vraagstukken zelf ter hand te nemen, vaak door mensen die er toevallig ingerold zijn. Ze doen maar wat en dat gaat best aardig. Maar waar kunnen zij zichzelf ontwikkelen? Wat voor plek is daar voor nodig? In deze masterclass ontwikkel je een vrijplaats voor makers en doeners. Het oplossen van maatschappelijke vraagstukken via sociale, culturele en artistieke interventies staat daarbij centraal.

De Makers van Rotterdam en Sanders Geluk hebben het pand de Arend en de Zeemeeuw op het Eiland van Brienenoord in beheer. De plek wordt hun kantoor, maar veel belangrijker een publieke vrijplaats met een enorm potentieel. Een plek waar sociale, maatschappelijke en culturele verbeeldingskracht samenkomt. Deze plek is de realcase èn werklokatie van deze masterclass, hun beheerders jullie hosts en gastexperts. Zij staan aan het allereerste begin en de vragen zijn dus nog groots en ongericht. Zij zoeken mensen met verbeelding, jullie dus. De vraag aan jullie luidt: hoe ziet je ideale vrijplaats voor het ontwikkelen van de civic economy er uit? En welke creatieve business-modellen horen daarbij?

De Arend en de Zeemeeuw op het romantische Van Brienenoordeiland wordt een week lang jullie inspirerende werkplek.

Sweatshop Deluxe is een Rotterdams designlabel met eigen productie werkplaatsen. Het label geeft jonge ontwerpers de kans om hun ontwerpen in productie te nemen. Sweatshop Deluxe staat voor Design met een hoofdletter D, gemaakt op een sociale manier. Alle producten van Sweatshop Deluxe zijn uniek: ze zijn handgemaakt, in beperkt oplage en ontworpen door jonge, veelbelovende designers. Gemaakt door mensen die om wat voor reden dan ook, niet mee kunnen doen op de reguliere arbeidsmarkt. Sweatshop Deluxe gebruikt zoveel mogelijk duurzame of gerecyclede materialen.

Vastgeroeste bedrijven en organisaties zitten in een tunnelvisie en proberen hun problemen op te lossen met oude methodes. Organisaties moeten soms toegeven dat ze de oplossing niet weten, ook al maakt dat het ongemakkelijk voor henzelf. Juist door het proces van probleemoplossing open te stellen en samen te twijfelen kunnen we tot nieuwe methodes komen voor het aanpakken van problemen. Door te twijfelen maak je het probleem veel groter en diverser wat leidt tot ruimte voor meer inzichten en invalshoeken uit verscheidene disciplines.

Opdracht

Maurice Specht heeft de sleutel gekregen tot het eiland van Brienenoord. Verzin een toepassing voor het eiland zonder dat het het eiland schaadt.
Creeër een vrijplaats voor denkers (en doeners) rondom de stad.

Concept

Op het eiland van Brienenoord http://www.zuidhollandslandschap.nl/natuur-bij-u-in-de-buurt/natuurgebieden/eiland-van-brienenoord/ wordt ruimte gemaakt voor twijfelaars. Je mag op deze plek twijfelen aan alles. Je stelt jezelf op in een kwetsbare positie op het eiland, zonder dat het je hier schaadt. Er ontstaat een vertrouwelijke band en meer respect voor elkaar. Dit staat in contrast met een stedelijke omgeving, waar je niet mag twijfelen. Je moet normaal gesproken altijd een keuze maken. In onze maatschappij staat twijfelen voor zwakte terwijl het een krachtig middel kan zijn. Er ontstaat door twijfel mogelijkheid voor experiment. Een twijfel kan je nieuwe inzichten geven met betrekking tot de aanpak van problemen. Door het combineren van kennis van mensen uit verschillende disciplines kan je de huidige oplossingen voor bestaande problemen in twijfel trekken. Vervolgens kijk je samen naar een oplossing voor het daadwerkelijke probleem. Kennis is macht, twijfel is kracht.

Het jaar van de twijfel

Binnen het jaar van de twijfel gaan we in drie stappen te werk. We willen een zo breed mogelijke doelgroep bereiken van onder andere zakenmensen, creatieven, politici, bouwvakkers, wetenschappers. Het doel is hierin om deze brede groep elkaar te laten ontmoeten en hier het delen van kennis uit te laten voortvloeien met twijfel als middel.

Stap 1: Press releases

Door de mysterie en onbekendheid van het eiland te gebruiken willen we vanuit dit principe een Hype creëren die brede doelgroepen gaat aantrekken. Door het bedenken van een urban myth behouden we het mysterie van het eiland en laten we mensen vrij interpreteren wat er gaande is. We verspreiden persberichtingen om in te spelen op nieuwsgierigheid. In het eerste persbericht wordt waardevol materiaal gevonden op het eiland. Het vinden van waardevol materiaal staat symbool voor het ontdekken van de waarde van twijfel. De opeenvolgende persberichten zorgen voor meer mysterie rond de mythe van het eiland.

Stap 2: Kick-off

De tijd tikt langzaam weg. Wanneer de klok 00:00:00 bereikt zal de brug na beneden gaan. De deelnemers kunnen nu het eiland betreden waarna de brug weer omhoog zal gaan waardoor niemand het eiland kan verlaten.

The game begins! Iedere deelnemer kan een controller bemachtigen die hangen aan de brug. Via deze controllers beantwoord je de vragen die over het eiland uitgezonden worden.

Wanneer je verschillende antwoorden hebt gegeven leidt de controller je naar een plaats op het eiland doormiddel van trilling. Je hebt je bestemming bereikt wanneer de controller oplicht. Op deze plaats zal je andere deelnemers ontmoeten en verschillende experts.

De controllers die oplichten bij plaats van bestemming

De twijfel objecten dragen bij aan steeds een andere context voor twijfel te generen. Er wordt geëxperimenteerd in de vorm waarin je gaat twijfelen en de gebouwen dragen daar aan bij. Dit zou een damp wolk kunnen zijn,

Twijfel objecten voorbeelden

---

English The time is ticking away. When the clock reaches zero the bridge opens to enter the island. When all the guests are on the island the bridge rises again. The game begins!

Everybody gets a controller, which makes it possible to answer different questions being announced over the whole island. After answering a few questions the controller leads you into a certain direction. The controller vibrates guides you into a structure, when the controller illuminates, you found your destination.

Different structures were built on the island as a metaphor for different kinds of doubts. Physical dynamic structures that changes form to accommodate different kinds of doubt.

Stap 3: Programmering

We gaan in dit twijfeljaar opzoek naar welke vormen twijfel kan aannemen en dit doen we op basis van vier thema’s.

Economie

Economisch twijfelen, hier doen we het in het openbaar. Samen met economische experts die alle verstand hebben van de economie, nemen we de economie in twijfel om tot nieuwe inzichten te komen. We twijfelen, denken na over de economie waar we nu in leven en hoe we het vanuit verschillende oogpunten kunnen bekijken. Hoe wordt er met geld om gegaan in onze westerse wereld? Hoe kunnen we anders met geld omgaan? Hoe kunnen we geld in iets positiefs veranderen, in plaats van dat er juist heel veel gebrek aan is? We nemen de economie in twijfel en willen zo tot nieuwe

Ecologie

We twijfelen vanuit een ecologisch oogpunt samen met de boswachter en ecologen, die alles weet over het eiland en de natuur. We denken na over de ecologie op het eiland en in ons land. Hoe kunnen we de ecologie verbeteren op een kleinschaligere manier? Hoe kunnen we goed zijn voor de groene omgeving om ons heen en wat heeft deze groene omgeving ons te bieden dan alleen maar een wandeling door het park? De ecologie op het eiland is deels verstoord waar het eiland onder de brienenoordbrug doorloopt. Het vervuilde regenwater stroomt tussen de wegen door het eiland op, waardoor je kan zien dat dat een hele negatieve uitwerking heeft op de grond van het eiland. Er groeien bijna geen planten en de grond ziet er grauwig uit. We twijfelen over de verschillende manieren om hoe dit te kunnen oplossen.

EmbedVideo received the bad id "FweRHHsDdfI#t=21" for the service "youtube".

Relaties

Twijfelen over relaties; je zou denken dat er dan iets mis is. Maar het is juist goed om te twijfelen over de verschillende relaties die we hebben in ons leven. Het durven twijfelen over wat soms zeker is of lijkt geeft nieuwe inzichten om de personen waarmee je omgaat op een andere wijze te benaderen. Door ervaringen te delen kunnen we elkaar helpen. Twijfelen geeft ruimte om na te denken over zaken waar je normaal niet over durft na te denken of verstopt om jezelf of een ander te beschermen, terwijl het goed is om juist jezelf te confronteren met deze zaken om relaties aan te gaan die gebasseerd zijn op eerlijkheid en eerlijkheid geeft vertrouwen.

Wetenschap

Als er iets is waar mensen over twijfelen is dat de wetenschap. Oneindig veel wetenschappelijke onderzoeken over zaken waar een normaal leek nooit over zou nadenken. We krijgen het voorgeschoteld en gaan er over nadenken, we twijfelen of we dit moeten aannemen, omdat er diverse onderzoeken zijn geweest over hetzelfde onderwerp en waar elk onderzoek een andere uitkomst heeft. De wetenschap twijfelt ook. De wetenschap bestaat uit twijfel, opzoek naar zekerheid en antwoorden. Op het eiland is er alle ruimte voor ons allemaal om een wetenschapper te zijn samen met echte professionele wetenschappers en onderzoekers en oneindig te onderzoeken of tot we onze eigen waarheid hebben gevonden.

Verdienmodel Twijfel

Om het Eiland te ontwikkelen tot een autonome denk- maak, en werkplek voor en over de toekomst van de stad ziet het business-model er op dit moment in zijn meest simpele vorm als volgt uit:

• Extreme kostenreductie: geen alarm, geen verzekering, zelf stroom opwekken etc.
• Voor de explotatiebegroting niet afhankelijk van externe financiers, maar uit verhuur aan externe partijen geld te genereren: heidagen, locatietheater, workshops.
• Er kan door een beperkt aantal mensen kantoor worden gehouden
• Artist/Writer/Thinker-in-residence programma: tegen een huurbedrag mogen deze gedurende 2/3 maanden werken/wonen op het Eiland
• Voor culturele en inhoudelijke programmering zullen we niet schuwen om aanspraak te maken op culturele subsidies/fondsen van gemeente, lokale en nationale fondsen.
• Zelf producten ontwikkelen op het Eiland die een bescheiden winst opleveren
• Fungeren als broedplaats voor nieuwe civic entrepeneurs: de start-ups investeren blijvend in het eiland.
• Zomerweekenden met lichte horeca (inschuifkoks)

Succesvolle voorbeeldprojecten The Civic Economy

De Ceuvel

De Ceuvel werd bekroond voor de frame van Public Dutch Award. Het is één van de meest duurzame en unieke stedelijke ontwikkelingen in Europa. De Ceuvel is een geplande werkplaats voor creatieve en sociale ondernemingen naast de van Hasselt kanaal uit het IJ in Amsterdam-Noord. Het land werd vastgezet voor een 10-jarige huurovereenkomst van de gemeente Amsterdam. Nadat een groep van initiatiefnemers de offerte won werd de kavel getransformeerd in een regeneratieve stedelijke oase.

De voormalige industrie terrein is langzamerhand omgevormd tot de meest unieke en duurzame stedelijke ontwikkeling in Europa. Huisboten worden ge-upgrade tot kantoren, ateliers of workshops voor creatieve en sociale ondernemers. Ook publieke restaurants als Ceuvel Café en Bed & Breakfast zijn onderdeel van het plan. Verder wordt er in het Ceuvel Café ook voor optredens, exposities en onderzoeken gecreëerd. Voor meer informaties, zie www.deceuvel.nl

HAKA Recycle Office Rotterdam

Het oud HAKA-gebouw was herbestemd tot een campus voor clean tech bedrijvigheid. Het was een Living Lab voor bedrijven, instellingen en overheden die op het gebied van energie en water hun kennis en onderzoek bundelen. Het doel was om de interieur van afvalstromen te maken t.b.v. de reducering van CO2. Zo zijn verschillende objecten van afvalstromen gecreëerd als bijvoorbeeld een entreebalie van panlatten en nog veel meer. Ook waren verschillende gemengde flexibele functies als auditorium, wisseltentoonstelling, vergaderruimte, horeca, tijdelijke werkplekken en flexplekken ingevuld in het gebouw.

Een ander belangrijk onderdeel was het betrekken van een team van ex-gedetineerden en werklozen bij de uitvoering van het project. Hierdoor was een besparingsfactor van ca. 4,5 t.o.v. professionals mogelijk te realiseren. Toekomstbeeld: verdeling van geldstroom meer naar de sociale componenten om leertrajecten op te zetten met opleidingsinstituten. Voor meer informatie, zie HAKA Recycle Office Rotterdam

DNA Charlois

DNA Charlois is een social enterprise, opererend in Rotterdam. Het bedrijf richt zich op het verbinden van de culturele diversiteit in de wijk Charlois, de creativiteit van Rotterdamse ontwerpers en de maatschappelijke betrokkenheid van bedrijven en non-profit organisaties in Rotterdam. Een van de ruim 160 culturen in Rotterdam Charlois wordt door een van de honderden designers en kunstenaars uit Rotterdam "vertaald" naar een custom made object dat al naar gelang de wensen en doelstellingen van de opdrachtgever schaalbaar en vermenigvuldigbaar is.

De objecten van DNA Charlois kunnen voor allerlei doelen ontworpen en geproduceerd worden. Als bijvoorbeeld een introductie van een nieuw product of dienst; speciale gelegenheden als jubileum, opening; in- en externe communicatie; imago, huisstijl, etc.

Met DNA Charlois ontstaat een nieuwe community van 160 bewoners, culturen, ontwerpers, opdrachtgevers en werknemers die met elkaar zijn verbonden door het project en de tastbare uiting daarvan: de 160 designobjecten. Gezamenlijk leveren deze partijen een wezenlijke bijdrage aan de ontwikkeling van werkgelegenheid en welzijn in Rotterdam Charlois. Voor meer informatie, zie http://www.dnacharlois.nl/

Minder succesvolle voorbeeldprojecten The Civic Economy

Apple

Apple is een multifunctioneel Amerikaanse corporatie die consumentenelektronica produceert, zoals computers, mobiele telefoons en online services. Hoewel ze overwegend succesvol zijn geweest hebben hun productie-methoden waar enorme hoeveelheden harde arbeid heeft gekost tot veel kritiek geleid. Apple heeft veel kritiek gekregen voor het gebruik van slavenarbeid, vernietiging van het milieu, en onethische praktijken als gevolg van de methode die zij ondernemen om elektronica te produceren.

Het voormalige systeem van de Apple producten was open en sleutelbaar. Normaal kon men aan zijn/haar eigen apparaat sleutelen. Tegenwoordig worden de Apple apparaten zo geproduceerd dat het systeem hermetisch gesloten is. Levensduur van apparaten wordt bijvoorbeeld veel korter dan eerst, en dat alleen om economische redenen. Voor meer informatie, zie http://en.wikipedia.org/wiki/Criticism_of_Apple_Inc.

Doubters inc.[1]

Doubters incorporated geeft een podium aan twijfelaars.

• Carli Schenkeveld
• Otske Pennin
• Gabriëlla Meijer
• Kai Chung Ip
• Lou Muuse
• Jessica Hammarlund Bergmann
• Maurice Specht
• Wessel van den Berge
• Dennis Wuisman
• Maarten van Blokland
• Isaac Monté
• Liza Koch
• Natascha Goed
• Tabo Goudswaard
• Sabrina Lindemann
• Miek Walda
• Hanako Lodder